OTOMATİK KATILIMLI BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER

 

 

Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), 28.03.2001 tarih ve 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile ‘’Gönüllü Katılım ve Belirlenmiş Katkı Esasına’’ göre oluşturulan bir sistem olup, bireylerin tasarruflarının yatırımlara yönlendirilmesi ile gelecekte ek bir gelir sağlanması amaçlanmıştır.

Ancak zaman içerisinde BES’e katılımın beklenen düzeye ulaşmaması nedeniyle, ilk olarak devlet katkısı ve daha sonra da 6740 sayılı Kanun ile "otomatik katılım” uygulaması getirilmiştir.

Yeni getirilen Otomatik BES ‘’kuşaklararası sosyal dayanışmayı öngören bir sosyal güvenlik sistemi’’ değildir. Çünkü; bu sistem, "Fayda Esaslı” bir emeklilik programı değil, uzun vadeli, belirlenmiş "Katkı Esaslı” bir bireysel tasarruf sistemidir.

Otomatik BES’te zorunlu işveren katkı payı yoktur. Gerçek anlamda sosyal güvenlik sisteminin vazgeçilmez unsurlarından biri de zorunlu işveren katkısıdır.

BES ve Otomatik BES’te, zorunlu Sosyal Güvenlik Kurumları ve Munzam Sandık Vakfımızca sağlanan türde emeklilik, sağlık yardımı ve diğer sosyal haklar yoktur.

Otomatik BES,

• 45 yaş altında kamu ve özel sektörde ücret karşılığı çalışanlar ve çalışmaya başlayanlar 1 Ocak 2017’den itibaren otomatik BES’e katılacaktır.
• Otomatik olarak sisteme dahil olan çalışanlardan, 5510 sayılı Kanunun 80. Maddesi çerçevesinde sosyal güvenlik primine esas brüt kazançlarının %3’ü oranında kesinti yapılacaktır.
• Çalışanlar, emeklilik planına dâhil edildiklerinin kendilerine bildirildiği tarihten itibaren 2 ay içinde cayma hakkına sahiptirler.

Cayma halinde ödenen katkı payları, var ise hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte on (10) iş günü içinde çalışana iade edilecektir.

• Cayma hakkını kullanmayıp sistemde kalmaya devam edecek çalışanlara, Devlet tarafından bir kerelik olmak üzere sağlanacak 1.000 TL'lik ilave katkı,

 

Katılımcı tarafından ödenen katkı paylarının yüzde 25'i oranında Devlet katkısı,

Otomatik BES sistemine girenler için, emeklilik hakkının kullanılması durumunda hesabında bulunan birikimin, en az 10 yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikiminin yüzde 5'i karşılığı ek Devlet katkısı,

Sağlanması düzenlenmiş olmakla birlikte bu katkıların ne şekilde ödeneceği ve şartları konusunda henüz bir netlik bulunmamaktadır.

• Çalışan katkı payının tahsil ve takip sorumluluğu işverene ait olacaktır.

 

6740 sayılı Kanuna ilişkin Bakanlar Kurulu kararı, yönetmelik ve tebliğler yayımlandığında yukarıda belirtilen hususların uygulamaları netlik kazanacaktır.

Kanunun mevcut haliyle, kapsam dışında olan Banka çalışanlarının, kanun değişikliği ile Otomatik BES’e dahil olması durumunda, Munzam Sandık Vakıf mevzuatı kapsamında Vakıftan yararlanma haklarının sona ermesi veya Vakıf’tan yararlanma haklarının ve birikmişlerinin otomatik BES’e devri söz konusu değildir.

Son zamanlarda bazı çevrelerde, konuyla ilgili doğru olmayan yorumlar yapılmaktadır. "Dar Kapsamlı Katkı Esaslı” Bireysel Emeklilik Sistemi ile "Geniş Kapsamlı Fayda Esaslı” Munzam Sandık Vakfımız uygulamaları kesinlikle kıyaslanamaz.

Özellikleri birbirinden tamamen farklı olan BES, MUNZAM SANDIK VAKFININ ALTERNATİFİ DEĞİLDİR.

Çünkü;

1) Bireysel emeklilik şirketlerinin katkı esaslı olarak faaliyet göstermelerine karşılık, Munzam Sandık Vakfımız fayda esaslı olarak faaliyet göstermektedir.

Katkı esasına göre faaliyet gösteren bireysel emeklilik şirketleri, katılımcılardan tahsil ettikleri primlerin, katılımcı adına açılan bir hesapta değerlendirilmesi sonucunda oluşan toplam birikimi kadar toplu ödeme ve/veya birikimi esas alınarak maaş tahsisi yapmaktadır.

Munzam Sandık Vakfımızca yararlananlarının birikmişleri ve getirisi hiç dikkate alınmaksızın Vakıf mevzuatı uyarınca emekli ve/veya ölüm aylığı bağlanmakta, bu aylıkların yanında ayrıca emeklilik ikramiyesi de ödenmektedir.

Yapılan hesaplamalar kapsamında; fayda esaslı olan Munzam Sandık Vakfı tarafından emeklilerine verilen ikramiye ve vefatlarına kadar uzun yıllar ödenen emekli aylığı baz alındığında; katkı esaslı olan BES’te aynı aylığın en fazla 9 yıl ödenmesi söz konusu olabilmektedir.

2) Otomatik BES’te belli şartlara bağlı olarak ödenen devlet katkısına karşılık Munzam Sandık Vakfımızda, yararlananlar tarafından ödenen primin %150’si oranında, herhangi bir üst limite ve başkaca bir şarta bağlı olmaksızın işveren / Banka tarafından katılma payı ödenmektedir.

3) Uzun soluklu bir tasarruf sistemi olan bireysel emeklilik sisteminde, emeklilik hakkının elde edilebilmesi için en az 10 yıl süreyle katkı payı ödenmesi ve bunun yanında 56 yaşın doldurulmuş olması gerekmektedir.

Bireysel emeklilik sisteminde katılımcı henüz emeklilik hakkını elde etmeden önce, vefat ederse toplam birikimleri katılımcının gösterdiği lehdara, lehdar yoksa yasal mirasçılarına ödenerek bireysel emeklilik hesabı tasfiye edilmektedir.

Fayda esaslı olarak faaliyet gösteren Munzam Sandık Vakfımız ise 5 yıldan fazla prim ödenmiş süresi bulunan vefat eden Vakıf yararlananlarının hak sahiplerine asgari 20 yıl çalışma karşılığı olan aylık bağlama oranı üzerinden süre sınırı olmaksızın aylık bağlamakta, 5 yıldan az prim ödenmiş süresi bulunan yararlananların hak sahiplerine de toptan ödeme yapmaktadır.

4) Munzam Sandık Vakfımızca, yaşlılık aylığı almakta iken vefat eden Vakıf yararlananlarının dul eş ve yetimleri ile muhtaç anne ve babasına vefat eden emeklinin Vakfa ödediği prim miktarı ile hiç bağlantısı olmaksızın ölüm aylığı bağlanmaktadır.

Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik aylığı almakta iken vefat eden iştirakçilerin dul eş, yetim çocukları ile muhtaç anne ve babalarına ölüm aylığı bağlanmamakta, kalan birikmişleri yasal mirasçılarına ödenerek, hesabı tasfiye edilmektedir.

5) Munzam Sandık Vakfımız mevzuatı uyarınca çalışan ve emekli Vakıf yararlananlarına yapılan sosyal yardım uygulamaları, bireysel emeklilik sisteminde bulunmamaktadır.

Munzam Sandık Vakfımız tarafından çalışan ve emekli Vakıf yararlananlarına ölüm yardımı fonundan, vefat edenlerin sağlıklarında kendi belirledikleri hak sahiplerine ölüm yardımı yapılmaktadır.

Ayrıca, çalışan ve emekli Vakıf yararlananlarına taksitle geri ödenmek üzere evlenmeleri halinde evlenme yardımı, tabi afetten zarar görmeleri halinde tabi afet yardımı, yurt dışında tedavilerinde de yurtdışı tedavi yardımı yapılmaktadır. Bu yardımlardan ayrı olarak da Tabi Afet Yönetmeliği gereğince tabi afetlerden zarar görenlere ayrıca karşılıksız yardım yapılmaktadır.

Sonuç olarak;

Bireysel Emeklilik Sisteminde;

Emeklilik hakkının kazanılması durumunda katılımcıya ödediği katkı payının nemalandırılmış miktarı ile sınırlı olarak sadece toplu ödeme veya maaş şeklinde ödeme yapılmaktadır.

Munzam Sandık Vakfımız Uygulamalarında ise;

Vakfımız yararlananlarına, ödedikleri prim ve aidatlarla ilişki ve orantı kurulmaksızın ödenen emekli maaşı ve emeklilik ikramiyesine ilave olarak, hem çalışma döneminde hem de emeklilik döneminde yukarıda ayrıntılı olarak açıklanan sosyal yardımlar yapılmaktadır.

Otomatik BES’in, 45 yaş altındaki Bankamız çalışanlarının Devlet katkısından da yararlanmak suretiyle ekstra birikim sağlamak amacıyla yararlanabilecekleri ek bir sistem olabileceği düşünülmektedir.

 

Türkiye’de yaklaşık 200 civarındaki tamamlayıcı mesleki emeklilik kuruluşu arasında varlık büyüklüğü açısından ikinci sırada olan vakfımız için en önemli husus, finansal sürdürülebilirliktir. Bu, 42 yıldır faydalananlarına karşı taahhütlerini sorunsuz bir şekilde yerine getirmekte olan Vakfımızın, yararlananlarının refahını sağlarken, faaliyetlerinde aktüeryal denge ve uzun vadeli bakış açısını devamlı gözetmesi ile mümkün olmaktadır. Bunun için çalışmalarımız, kısa vadeli kazanımlardan ziyade, Vakfımızın çok uzun yıllar boyunca devamlılığını sağlayacak uzun vadeli perspektiflerle sürdürülmektedir.

6740 sayılı Kanun’un uygulanmasına yönelik mevzuat henüz yayımlanmamış olup, buna ilişkin Bakanlar Kurulu kararı, yönetmelik veya tebliğlerin yayımlanmasını müteakip siz değerli emekli ve çalışanlarımızı bilgilendirmeye yönelik daha detaylı açıklama yapılacaktır.

 

Saygılarımızla,